Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz (pseudonim Litwos) urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej na Podlasiu, w patriotycznej rodzinie szlacheckiej. Jego rodzicami byli Józef i Stefania Sienkiewiczowie.

W wieku 12 lat Henryk podjął naukę w Gimnazjum Realnym w Warszawie. We wrześniu 1866 roku uzyskał świadectwo dojrzałości, maturę zdał na ocenę dostateczną. Następnie studiował w Szkole Głównej Warszawskiej na wydziale prawa, jednak zrezygnował z tego kierunku i podjął studia medyczne, które zmienił na wydział filologiczno-historyczny. 

Nie zdał egzaminu z języka greckiego i porzucił uczelnię bez uzyskania dyplomu.  

W 1869 debiutował jako dziennikarz w  „Przeglądzie Tygodniowym”. Pisał także do „Gazety Polskiej” i „Niwy”. Za debiut pisarza uważa się wydane w 1872 roku „Humoreski z teki Worszyłły”. W kolejnych latach ukazują się: „Stary sługa”, „Hania”.

W latach 1876-78 Sienkiewicz wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych jako korespondent „Gazety Polskiej”.  Pisze „Listy z podróży do Ameryki” oraz utwory: „Sachem”, „Latarnik”.

Od 1884 – 1888 roku powstaje najbardziej znane dzieło pisarza – Trylogia („Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Pan Wołodyjowski”). W 1888 Sienkiewicz wyrusza w podróż do Hiszpanii, a w 1891 do Afryki. Podróż zaowocowała „Listami z Afryki”. W powstają  pierwsze rozdziały „Quo vadis”, które ukazywały się  od marca 1895 roku do lutego 1896 roku w warszawskiej „Gazecie Polskiej”, krakowskim „Czasie” oraz „Dzienniku Poznańskim”. Wydanie książkowe zyskało popularność w całej Europie. Książka została przetłumaczona na 57 języków i opublikowana w ponad 70 krajach. „Quo vadis” wielokrotnie adaptowano i wystawiano na deskach teatrów, ukazała się nawet opera oparta na motywach powieści, a w 1913 roku zostało po raz pierwszy sfilmowane.  

Od 1896 roku pisarz rozpoczął pracę nad powieścią  „Krzyżacy”.

W 1900 roku twórcę uhonorowano tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.  W tym samym roku Sienkiewicz obchodził jubileusz 25-lecia pracy twórczej i otrzymał od narodu polskiego majątek ziemski w Oblęgorku.

Pisarz był bardzo zaangażowany w sprawy społeczne. W 1906 r. wzywał rodaków ze Stanów Zjednoczonych do pomocy głodującym w Królestwie Polskim. Był jednym z założycieli 
Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej oraz Towarzystwa Kursów Naukowych, a także członkiem Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów.

W 1905 roku Henryk Sienkiewicz otrzymał  nagrodę Nobla za całokształt twórczości.

W 1910 roku w „Kurierze Warszawskim” ukazała się w odcinkach powieść dla młodzieży „W pustyni i w puszczy”. Po wybuchu pierwszej wojny światowej pisarz wyjechał do Szwajcarii. Był współzałożycielem Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Henryk Sienkiewicz zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey.  

W 1924 roku prochy pisarza sprowadzono do Polski. Złożono je w specjalnie przygotowanej krypcie i sarkofagu według projektu Konstantego Jakimowicza, w podziemiach warszawskiej katedry św. Jana.